Rola myślenia twórczego w życiu człowieka
     Taki temat zaprezentowała słuchaczom tomaszowskiego UTW dr Krystyna Bieluga, pedagog z Lublina, autorka m.in. książki: „Nauczycielskie rozpoznawanie cech inteligencji i myślenia twórczego”, wydanej w 2003 r. Mówi, że po raz pierwszy odwiedza Tomaszów, który jest całkiem przyjemnym miastem. Zwierza się, że jej pasją jest malarstwo.
     Przechodząc do tematu stwierdziła, że człowiek wyposażony jest w cały zespół właściwości, które pozwalają poznawać obiektywną rzeczywistość, czyli zdobywać wiedzę. Tymi właściwościami są: zmysły, pamięć, wola, uczucia, a przede wszystkim myślenie. Myślenie jest więc aktywnym procesem poznawczym. Za jego pośrednictwem poznajemy to, czego nie dostrzegaliśmy zmysłami. Poznajemy przy pomocy analizy myślowej (rozkładanie na części), syntezy (łączenie w całość), abstrakcji (odrywanie się od rzeczywistości), uogólnianie i wnioskowanie. Początkiem myślenia jest pytanie o rzecz nieznaną, następnie stawianie hipotezy i sprawdzanie jej w praktyce. Myślenie przebiega na trzech poziomach: myślenie konkretno-obrazowe, wyobrażeniowe i abstrakcyjno-teoretyczno-pojęciowe. Może ono być pośrednie, jeśli występuje wówczas, kiedy na podstawie zdobytych już wiadomości poznajemy nową, nieznaną dotąd rzeczywistość, może też być celowe, jeśli prowadzi do rozwiązania problemu. Nasze myślenie ma różne właściwości, a do głównych należą: krytycyzm (nie należy tylko przytakiwać), giętkość (postępowanie szablonowe nie zawsze prowadzi do celu), rozległość (ogarnianie całości przy pamiętaniu o szczegółach), szybkość (połączenie poprzednich cech - potrzebne np. lotnikom, dowódcom), samodzielność (wyrażane myśli powinny wypływać z przekonania).
     Powyższe określenia nazywają funkcje procesów poznawczych, nieodzownych w toku uczenia się. Można i należy je doskonalić poprzez odpowiednie ćwiczenia. Usprawniać trzeba głównie obserwację, uwagę, pamięć, a przede wszystkim myślenie, które jest podstawą inteligencji i zdolności twórczych.
     Dr K. Bieluga podała wiele przykładów ćwiczeń kształtujących myślenie i zdolności. Można uczyć nawet niemowlaka poprzez migi. Dziecięce zabawy bardzo kształcą myślenie, młodzież myśli, jak się najłatwiej uczyć, jak się ubrać, żeby było modnie i oryginalnie. Dzieci często pytają, zadają czasem proste, ale trudne pytania (dlaczego luty, a nie np. lipiec jest miesiącem przestępnym?) i nie należy im tego zabraniać. Trzeba nawet pobudzać do stawiania pytań, np. po jakiejś lekturze, filmie, wycieczce. Każdy człowiek ma określone uzdolnienia, nawet twórcze. Można tworzyć dzieła duże i takie zwyczajne, dla siebie. Cechą człowieka twórczego jest ciągłe niezadowolenie, ciągłe poszukiwanie czegoś nowego, innego, "czegoś więcej". Taki człowiek chodzi swoimi drogami i jest trudny we współżyciu. Ale jest on wartościowy, bo tworzy. Każdy chce realizować swoje zdolności i dowodzić swoich racji. Powinien więc szukać czegoś dla siebie, wierzyć w swoje możliwości i być pewny, że mu się to uda. Dziecko też trzeba przekonywać, że jest dobre, zdolne, że potrafi zrobić coś pożytecznego. Nie należy dziecka ciągle strofować.
     Drugą część zajęć poświęcono twórczej zabawie. Najpierw wszyscy utworzyli duże koło i wykonywali polecenia na orientację. Później trzeba było udawać, że podnosi się coś ciężkiego oraz gorącego. Następnie utworzono 4 grupy, a każda z nich miała przygotować dowolny obrazek sceniczny. Na zakończenie te same grupy miały napisać opowiadanie o miłości. Trzeba było więc myśleć twórczo.
     Spotkanie zakończono piosenkami o miłości w wykonaniu naszych solistów oraz wspólnym odśpiewaniem hymnu, owocu twórczego myślenia Zofii Dydy - „Nie bójmy się jesieni”.
     Pani dr Bieluga była zachwycona spotkaniem ze słuchaczami tomaszowskiego UTW.

Marian Bury